به گزارش سرویس خانواده: بسیاری از اختلافات به کمک همین روابط عاطفی مثبت و بسیار نزدیک، قابل حل است؛ بدون شک بسیاری از مشکلات اخلاقی جامعه امروز ما ریشه در اختلافات خانوادگی دارد.

آمارهای مربوط به مسایل اخلاقی نشان می‌دهد، اغلب افراد بزهکار از نعمت خانواده سالم محروم بوده و وارث ناهنجاری‌های خانوادگی هستند؛ همچنین کسانی که در جامعه به موفقیت‌هایی رسیده‌اند، نیز موفقیتشان را مدیون خانواده سالم خویش هستند.

در مقاله حاضر به بررسی بعضی از عوامل اختلاف و ایجاد کدورت در خانواده و ارائه راه حل‌های پیشگیرانه پرداخته شده که با هم آن را از نظر می‌گذرانیم:

1- خودخواهی

خودبینی و خودخواهی از جمله مهمترین عوامل اختلافات خانوادگی است؛ کسانی که به این بیماری مبتلا باشند، خوبی‌های خود را می‌بینند و بزرگ می‌شمارند، ولی بدی هایشان را نمی‌بینند؛ در متون اسلامی نکوهش‌های فراوانی در مورد تکبر و خودمحوری وارد شده و گفته شده که اگر ذره‌ای تکبر در وجود فرد باشد وارد بهشت نمی‌شود. (لا یدخل الجنه من فی قلبه ذره من کبر.) (کلینی، کافی، ج 2، ص 309)

البته صفت تکبر برای زن در برابر غیرشوهرش (نامحرم) پسندیده است، ولی در برابر شوهرش بزرگترین عامل ایجاد کننده اختلاف است.

2- چشم چرانی

قرآن مجید در سوره مبارکه نور در 2 آیه به حکم این مسأله پرداخته و در آیه نخست خطاب به مۆمنان می‌فرماید: به مۆمنان بگو چشم‌های خود را از نگاه به نامحرمان فرو گیرند و دامان خود را حفظ کنند، این برای آنها پاکیزه‌تر است، خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است و در آیه دوم زنان مۆمنه را مخاطب قرار داده و چنین می‌فرماید: «و به زنان با ایمان بگو چشم‌های خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است، آشکار ننمایند.»(نور/ 31)

3- بدبینی

قرآن می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‌ای از گمان‌ها گناه است و جاسوسی مکنید.» (حجرات 12)

سوءظن و گمان بد بردن نسبت به هر مسلمانی زشت و نارواست و نارواتر از آن در محیط خانواده است؛ هر کس به این بیماری مبتلا شد، زندگی را بر خود و خانواده‌اش تلخ می‌کند، بهانه جویی می‌کند و آن را تعقیب می‌کند؛ چون یکی از آثار زشت بدگمانی تجسس است که در آیه شریفه فوق از آن نهی شده است.

خانواده‌ای که به مرض بدگمانی دچار شود، آسایش و خوشی نمی‌بیند؛ بنیاد چنین خانواده‌ای همواره در معرض خطر است و ممکن است حتی به طلاق و جدایی هم بینجامد و یا جنایتی را در پی داشته باشد.

توجه به مفاسد فردی و اجتماعی سوء ظن و نیز خود را در مظان اتهام قرار ندادن، از راه‌های علاج این رذیله اخلاقی است.

4- عیب جویی

قرآن کریم می‌فرماید: «ای اهل ایمان! نباید گروهی گروه دیگر را مسخره کنند، شاید مسخره شده‌ها از مسخره کنندگان بهتر باشند و نباید زنانی زنان دیگر را (مسخره کنند) شاید مسخره شده‌ها از مسخره کنندگان بهتر باشند و از یکدیگر عیب جویی نکنید.» (حجرات/ 11)

از نتایج عیب جویی این است که زن و شوهر نسبت به یکدیگر مکدر می‌شوند و مهر و علاقه‌شان از بین رفته، کم رنگ می‌شود و نسبت به زندگی و همسرداری دلسرد می‌شوند و یا ممکن است در صدد تلافی برآیند و همدیگر را به سبب عیب جویی تحقیر کنند و این امر، صفا، صمیمیت و شیرینی زندگی را به تلخی و شکست مبدل می‌سازد و زن و شوهر را از یکدیگر فراری می‌کند.

طرح قرآن برای پیشگیری از این بیماری اجتماعی استمداد از عواطف و توجه به صمیمیت و وحدت است. «از یکدیگر عیب جویی نکنید». (حجرات/ 11) یکدلی و همراهی کردن هم در زندگی و ایجاد وحدت و پذیرش تفاوت‌ها هم می‌تواند همان وحدت را برساند که قرآن روی آن انگشت گذاشته و فرموده که از خودتان عیب جویی نکنید.

5- توقعات نابجا

یکی از عواملی که باعث بروز اختلاف در خانواده می‌شود، توقعات است که اعضای خانواده از یکدیگر دارند، در حالی که بسیاری از این توقعات برآورده نمی‌شوند؛ مشکل عمده این است که معمولاً انسان به توقعاتی که از دیگران دارد، توجه می‌کند نه به توقعات و انتظاراتی که دیگران از او دارند.

انسان‌ها همواره خوبی‌هایی را که در حق دیگران کرده‌اند به یاد دارند و از این که در مقابل آن خوبی‌ها پاسخی دریافت نمی‌کنند ناراحت شده و از بی‌نمک بودن دست خویش گلایه دارند، اما در مورد کوتاهی‌های خود و خوبی‌های دیگران چندان حضور ذهنی ندارند.

وقتی در یک خانواده، همه اعضای آن با چنین نگرشی اعمال همدیگر را مورد ارزیابی قرار دهند طبیعی است که همواره در میانشان ناراحتی و گلایه خواهد بود؛ راه از بین بردن این گلایه‌ها کم کردن توقعات است؛ انسان باید توقعات و انتظاراتش را از دیگران بریده و به خالق خویش وابسته کند و از کسی انتظار نداشته باشد که خوبی‌ها و نیکی‌های او را جبران کند.

توقعات بیجا و چشم هم چشمی‌ها که بیشتر در میان زنان شایع است، سرزنش‌های زن است که مرد را به کارهای گاهاً غیر مشروع وا می دارد. (آیین همسرداری، ابراهیم امینی، ص67)

کم کردن توقعات یعنی هر کسی در زندگی، قدر نعمت‌هایی را که دارد بداند و با توجه به این که امکانات و توان مالی افراد متفاوت است، نباید به خاطر خواسته‌های نابجا و غیرضروری و غیرعاقلانه، کانون گرم خانواده را تلخ کرد و مرد خانواده را به خاطر هوی و هوس‌های زنانه و زیاده طلبی‌ها به زحمت و گاهی کارهای نامشروع واداشت.

از این رو پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: هر زنی که با شوهرش ناسازگار باشد و او را بر چیزهایی که توانایی ندارد وادار کند، اعمالش مورد قبول خدا واقع نشده و در قیامت مورد غضب پروردگار جهانیان واقع می‌شود.