کیفیت رابطه‏ ی زناشویی هر کسی، نتیجه‏ ی باورها، اندیشه‏ها، رفتار و کردار خویش بوده و به تصمیمات و عملکرد گذشته‏اش مربوط می‏شود. به عبارت دیگر، رابطه‏ی زناشویی مطلوب یا نامطلوب هر کسی، چه از زندگی مشترک راضی باشد و چه ناراضی، بازتاب باورها، اندیشه‏ها و کنش و واکنش‏ رفتار از بدو ازدواج خویش است و همان چیزی ا‏ست که یا خواستار آن بوده یا زیر بار آن رفته است.

برای داشتن زندگی مشترک خوب، متفاوت و متعهدانه لازم است از خود بپرسیم:

«چه کارهایی می‏توانیم انجام دهیم؟»

باید بدانیم در زندگی مشترک چه نقشی داریم؛ هر کس باید خود را موظف کند که: «من متعهد هستم یک زندگی مشترک خوب و رضایت‏بخش بسازم.»

همه می‏دانیم که ایجاد هر گونه تغییر، دشوار و زمان‏بر است. هر فرد باید خود را برای داشتن زندگی زناشویی خوب، متعهد کند و بداند که هر گونه تغییر، از خود او شروع می‏شود. می‏دانیم که تغییرهای بزرگ، از تغییرهای کوچک شروع می‏شوند.

زوج‏های موفق، دست از خود محوری و بی‏ تفاوتی برمی‏دارند، تغییرات را پیش‏ بینی کرده و بر آنها مسلط می‏شوند و به منظور همراه شدن با رابطه‏ های در حال تغییر، خودشان نیز تغییر می‏کنند.

زوج‏های موفق، احساس مهر و محبت و حتی توقعات و انتظارات و نارضایتی‏ خود را به طور صریح بیان می‏کنند و به‏ طور مداوم با هم به گفت و شنود می‏پردازند تا به توافق و درک متقابل برسند، در حالی که زوج‏های ناموفق، شفاف عمل نمی‏کنند و با پنهان‏کاری و نادیده گرفتن احساسات خود و همسرشان، از بیان نیازهای واقعی‏شان، طفره می‏روند.

باید توجه داشت کسب مهارت‏های لازم و ایجاد عادت‏های مثبت جدید برای ساخت زندگی مشترک، بسیار مفیدند اما مواقعی پیش می‏آید که با وجودی که تلاش شما و همسرتان در جهت تغییر است، ولی ذهن ناخودآگاه‏تان طبق عادت‏های گذشته عمل می کند و ممکن است باز هم رفتار ناخوشایند گذشته را برخلاف میل‏تان تکرار نماید!

وقتی مصمم به انجام کاری باشید، اگر با شجاعت به دنبال اهداف مشخص و روشن خود بروید حتماً موفق می‏شوید، بنابراین به اعمال ناخوشایند اهمیت ندهید، برای ایجاد عادت‏های جدید و رابطه‏ ی مطلوب، به تلاش خود ادامه دهید و بدانید که با پی‏گیری برای تغییر عادت‏های منفی به مثبت، موقعیت‏تان در ساخت زندگی مشترک، بهتر خواهد شد.

با کسب مهارت و بالا بردن آگاهی‏هاست که متوجه می‏شویم در زندگی مشترک، بعضی از اختلاف‏ها، قابل حل هستند و برخی غیرقابل حل، تشخیص این دو از هم، به آگاهی و تجربه نیاز دارد. تفاوت‏های غیرقابل تغییر را بپذیرید نه اینکه آنها را تحمل کنید! زوج‏های موفق به جای توجه و تمرکز بر موارد غیر قابل تغییر، به نقاط مثبت همسرشان توجه می‏کنند به ویژه حرف‏ها و کردار همسر را بدون پیش‏داوری، سرزنش و انتقاد و به قصد فهمیدن مورد توجه قرار می‏‏دهند و در مورد اختلاف‏شان، با یکدیگر گفت و گو می‏کنند، حتی اگر احساس بدی نسبت به یکدیگر داشته باشند نیز ارتباط بین خود را حفظ می‏کنند تا با مذاکره و تبادل افکار، به تفاهم برسند.

زوج‏ها باید بدانند که زندگی زناشویی خوب یا بد را خودشان می‏سازند و در ساخت آن، هر یک نقش ویژه‏ای دارند. زن و شوهر، هر یک به تنهایی بر حسب اینکه آگاه و مسوولیت‏ پذیر باشند یا نه؛در ایجاد هیجان و حاکم ساختن مهر و محبت و یا در تداوم اختلاف‏ها و مشکلات زندگی مشترک، نقش مهمی بر عهده دارند.

به عبارت دیگر، هر یک از زوج‏ها بر حسب اینکه برای افزایش آگاهی‏های خود و انجام وظایف خویش، به صورت مسئوولانه تلاش کنند یا نه، می‏توانند نقشی سازنده یا مخرب بر عهده داشته باشند چرا که وقتی یکی از دو طرف، آگاهانه و مسوولانه کنش یا واکنش‏ احساسی و رفتاری اثربخش و مثبت را بارها از خود بروز دهد، پاسخ‏های دیگری را هم تغییر داده و رابطه‏ی بین خود و همسرش را در مسیر رضایت بخش و مطلوبی قرار می‏دهد. در واقع هر یک از زوجین آگاه در ساختن زندگی مشترک، حق انتخاب دارند و حتی می‏توانند به تنهایی، رابطه‏ی بین خود و همسر را در جهت مثبت و سازنده سوق دهند.

تأکید می‏ شود، یک زن و یک مرد زمانی می‏توانند به خود، همسر و فرزندان کمک کنند که مهارت و آگاهی‏های خود را در زمینه‏ ی همسرداری به درستی بالا ببرند تا بتوانند با برقراری ارتباط موثر، وظایف و مسوولیت خود را به خوبی و به بهترین نحو انجام دهند. اگر همسران از فقر یا کمبود دانش همسرداری و فرزند‏پروری، در رنج باشند و به جای رفع علت‏ها، دچار بازی با معلول‏ها شوند، دیر یا زود در انجام وظایف مربوطه، با مشکلات حادی رو به رو خواهند شد و دچار انواع بیماری‏ها، افسردگی، اضطراب، خستگی، ناتوانی و بی‏تفاوتی شده و هیجان و صمیمیت زندگی مشترکشان، به آرامی از دست خواهد رفت.

اما بسیاری از زنان و مردان به علت ناآگاهی و باورهای غلط، تصور می‏کنند در زندگی مشترک، حق و قدرت انتخاب ندارند و نمی‏توانند بر اندیشه و نگرش خویش مدیریت کنند و به‏ طور معمول می‏گویند: «من نمی‏توانم… من اراده ندارم… می‏خواهم ولی قدرت اجرا ندارم… من در رضایتمندی زندگی مشترک، نقشی ندارم… اگر همسرم یا دیگران تغییر کنند، زندگی‏ ام بهتر می‏شود و…»

در نتیجه خود را در مدیریت ذهن و کنترل احساس و رفتارشان ناتوان و درمانده می‏بیند و در نهایت، اسیر اندیشه‏ های منفی شده و در ساختن زندگی مشترک، نقشی غیرمسئوولانه، منفعلانه و منفی بر عهده می گیرند و مدام با برچسب زدن، به سرزنش و انتقاد آشکار یا پنهان از خود، همسر و دیگران می‏پردازند، کارهای اشتباه خود را توجیه می‏کنند و در هر زمینه‏ ای به داوری و پیش ‏داوری می‏پردازند، انرژی خود را بیشتر در مسیر منفی و تخریب به کار می‏گیرند و بیشتر روی کمبودها و نقاط منفی خود، همسر و فرزندان تمرکز می‏کنند. در نتیجه خود و زندگی مشترک را در مسیر تلخی و بدبختی بیشتر قرار می‏دهند.

اگر هر زن و مردی عمیقاً بخواهد زندگی مشترک خود را در جهت مثبت‏ تغییر دهد، آن‏وقت مساله‏ ی توافق پیش می‏آید و در واقع زوج با خواستن و انگیزه‏ ی قوی، در مسیر توانستن قرار می‏گیرد.

اگر به گذشته‏ ی خود توجه کنیم، همه‏ ی ما در طول زندگی، موفقیت‏هایی داشته‏ ایم. اگر موفقیت‏های به دست آمده را تجزیه و تحلیل کنیم، متوجه خواهیم شد که در میان انبوه آرمان‏ها و آرزوهای خود، فقط به آنچه که واقعاً و عمیقاً و با انگیزه‏ ی قوی می‏خواستیم، رسیده‏ ایم، بنابراین با انگیزه‏ ی قوی و کافی، باید دست به کار شد و پذیرفت که زندگی مشترک مطلوب، با خود من شروع می‏شود و می‏بایست از هر فرصتی، برای رشد در جهت مثبت و سازنده استفاده کرد.